Międzynarodowy list przewozowy CMR - co musisz wiedzieć?

8 grudnia, 2021 |

List przewozowy CMR to jeden z najistotniejszych dokumentów dla firm transportowych realizujących przewozy na trasach międzynarodowych. Stanowi potwierdzenie zawarcia umowy pomiędzy zleceniodawcą i przewoźnikiem, reguluje podstawowe kwestie związane z wykonaniem zlecenia oraz zawiera niezbędne informacje na temat przewożonego ładunku. Co warto o nim wiedzieć? Czy posiadanie CMR jest obowiązkowe? Jak zadbać o odpowiednie przygotowanie dokumentów, by uniknąć nieporozumień i zapewnić sprawne dostawy?

CMR — co to jest?

Na samym początku warto wyjaśnić pochodzenie nazwy CMR — jest to skrót od francuskiego Convention relative au contrat de transport international de Marchandise par Route, czyli Konwencji o umowie międzynarodowego drogowego transportu towarów z 1956 r. Konwencja określa zasady wykonywania zarobkowego transportu towarów pomiędzy różnymi krajami, pod warunkiem, że przynajmniej jeden z nich przyjął ją jako obowiązującą na swoim terytorium. Jedną z najważniejszych spraw, jakie regulują jej zapisy, jest kwestia międzynarodowego listu przewozowego. Mimo że nie narzuca odgórnie jednego wzoru dokumentu, jasno określa, jakie informacje muszą się w nim znajdować, by spełniał wymagania i mógł zostać uznany za formalne potwierdzenie zawartej umowy.

Międzynarodowy list przewozowy CMR — najważniejsze informacje

Kto wystawia list przewozowy CMR?

Przepisy nie wskazują strony odpowiedzialnej za przygotowanie listu przewozowego CMR. Wskazują jednak, że na dokumentacji powinny znaleźć się podpisy nadawcy oraz przewoźnika — formę podpisów oraz język dokumentu należy dostosować do wymagań prawa obowiązującego w kraju nadania. Oznacza to, że CMR na transport ciężarowy Belgia-Polska powinien być sporządzony w języku niderlandzkim, francuskim lub niemieckim, które są w Belgii językami urzędowymi.

Co ważne, mimo braku nałożenia obowiązku sporządzenia dokumentów przez nadawcę, to na niego spada odpowiedzialność w przypadku poniesienia przez przewoźnika dodatkowych kosztów lub szkód w wyniku nieprawidłowości w treści listu przewozowego.

Kiedy sporządza się dokumenty CMR dla transportu?

List przewozowy CMR może zostać wystawiony dla każdego transportu, który rusza z lub skierowany jest do państwa, które przyjęło Konwencję CMR — jest to większość państw europejskich. Możliwe jest również wystawienie więcej niż jednego listu przewozowego dla danego zlecenia transportu, na przykład kiedy w przewozie bierze udział więcej niż jeden pojazd lub przewożony ładunek składa się z różnych grup towarów. Decyzja w tej sprawie zależy od indywidualnych ustaleń nadawcy i przewoźnika.

Należy też pamiętać, że CMR ma zastosowanie tylko w przypadku zarobkowego transportu drogowego towarów i nie dotyczy usług spedycyjnych oraz przewozów: przesyłek pocztowych, zwłok czy rzeczy przesiedlenia.

W jakiej liczbie należy przygotować dokumenty CMR?

Międzynarodowy list przewozowy powinien zostać sporządzony w trzech identycznych kopiach, po jednej dla:

  • nadawcy,
  • przewoźnika,
  • odbiorcy (ten wysyłany jest w trasę razem z ładunkiem).

Pod względem prawnym każda z nich ma taką samą wartość i może służyć jako formalne potwierdzenie zawarcia umowy. Niekiedy w celach administracyjnych powstaje również dodatkowy, czwarty egzemplarz.

Co powinno znaleźć się w dokumentacji przewozowej?

Zgodnie z zapisami Konwencji w poprawnie wypełnionym CMR muszą znaleźć się następujące informacje:

  • miejsce i data wystawienia,
  • dane i adres nadawcy (w przypadku firm: nazwa i adres siedziby),
  • dane i adres przewoźnika (w przypadku firm: nazwa i adres siedziby),
  • miejsce i data przyjęcia towaru przez przewoźnika,
  • miejsce docelowe rozładunku,
  • dane i adres odbiorcy (w przypadku firm: nazwa i adres siedziby),
  • powszechnie używane określenie rodzaju towaru,
  • sposób pakowania ładunku,
  • liczbę sztuk, wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru,
  • cechy i numer załadowanych towarów,
  • koszty związane z przewozem (opłaty przewoźne, dodatkowe, celne i inne powstałe w czasie trwania umowy),
  • instrukcje niezbędne do dopełnienia formalności celnych i innych,
  • oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom CMR.

Czy w CMR mogą znaleźć się dodatkowe zalecenia dotyczące transportu?

Tak, poza opisanymi powyżej punktami wymaganymi, w CMR można uwzględnić również dodatkowe informacje, na przykład:

  • zakaz przeładunku towarów w czasie transportu,
  • wykaz kosztów, za jakie odpowiedzialność przejmuje nadawca,
  • wysokość kwoty zaliczenia, która ma zostać pobrana w momencie wydania towaru,
  • wartość ładunku oraz sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie,
  • instrukcje dotyczące ubezpieczenia przewożonego towaru,
  • umówiony termin realizacji przewozu,
  • wykaz dokumentów przekazanych przewoźnikowi.

Czy za brak dokumentacji CMR dla transportu międzynarodowego grożą kary?

Mimo istnienia przepisów regulujących zawartość listu przewozowego CMR samo jego sporządzenie nie jest obowiązkiem prawnym i nie wpływa na ważność zawartej umowy. Oznacza to, że brak lub nieprawidłowe wypełnienie dokumentacji nie wiąże się z konsekwencjami prawnymi dla żadnej ze stron umowy. Warto jednak zadbać o właściwe przygotowanie dokumentów, ponieważ ich posiadanie usprawnia realizację przewozu i umożliwia kontrolowanie zgodności jego przebiegu ze szczegółami zlecenia.

Błędy w liście przewozowym CMR — konsekwencje

Niezgodność informacji zawartych w CMR ze stanem faktycznym może wiązać się z realnymi konsekwencjami zarówno dla nadawcy, jak i przewoźnika. Jak wspomniano już wcześniej, to nadawca odpowiada za szkody i koszty poniesione przez wykonawcę transportu na skutek błędów w dokumentacji. Z kolei skutki zaniedbań dla przewoźnika mogą obejmować m.in.:

  • Kary finansowe nałożone w przypadku kontroli dokumentów za brak lub podanie błędnych informacji np. dotyczących nazwy przewoźnika, daty sporządzenia dokumentu czy braku oświadczenia o objęciu przewozu Konwencją CMR — kary regulowane są przez ustawodawstwo krajowe odpowiednie dla miejsca kontroli.
  • Koszty wynikające z uszkodzeń bądź utraty części lub całości ładunku w czasie przewozu – przewoźnik lub kierowca zobowiązany jest do weryfikacji rzeczywistego stanu i ilości towaru w chwili jego przyjęcia od nadawcy i potwierdzenia ich zgodności z listem przewozowym. Brak zgłoszonych zastrzeżeń postrzegany jest jako potwierdzenie tych informacji i może obciążać przewoźnika w przypadku późniejszego wykrycia niezgodności przy braku innych materiałów dowodowych potwierdzających winę nadawcy. Jeśli dokonanie kontroli jest niemożliwe należy zamieścić w CMR stosowną adnotację z uzasadnieniem.

e-CMR — co to i jak działa?

W roku 2011 do Konwencji CMR dołączony został dodatkowy protokół dotyczący wystawiania elektronicznych listów przewozowych. Polska wprowadziła te zmiany w 2019 r. Na obecną chwilę możliwość wystawiania dokumentacji przewozowej drogą elektroniczną dostępna jest już w 29 krajach, a kolejne są w trakcie prac nad ich uznaniem. Nowe regulacje zmieniają jedynie formę wystawiania CMR i umożliwiają wykorzystanie podpisów elektronicznych, zasady określające treść oraz odpowiedzialność każdej ze stron pozostają bez zmian.

Dlaczego e-CMR to korzystne rozwiązanie?

Stosowanie elektronicznej dokumentacji przewozowej niesie ze sobą niezaprzeczalne korzyści dla wszystkich stron umowy, ale też dla środowiska. Wśród największych zalet tego rozwiązania warto wymienić:

  • szybszy obieg dokumentów,
  • stały dostęp do aktualnych informacji o przebiegu przewozu,
  • mniejsze zużycie papieru na potrzeby przygotowania dokumentacji przewozowej.

W Marathon International wierzymy, że sprawny przepływ dokumentów i możliwość szybkiej weryfikacji wszystkich szczegółów zlecenia to klucz do skutecznego i korzystnego realizowania usług transportowych niezależnie od długości i kierunku trasy. Oferujemy przewozy dostosowane do potrzeb konkretnych klientów, dlatego zachęcamy do kontaktu w celu omówienia Twojego przypadku.